Polskie organy podatkowe mogą otrzymywać informacje dotyczące zagranicznych operacji, czy zagranicznych aktywów polskich podatników na kilka sposobów.
Polskie organy podatkowe mogą otrzymywać informacje dotyczące zagranicznych operacji, czy zagranicznych aktywów polskich podatników na kilka sposobów.
Po pierwsze, organ podatkowy może wystąpić z zapytaniem do organów zagranicznych – podstawą do takich zapytań są m.in. umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, umowy o wymianie informacji w sprawach podatkowych (Polska podpisała ich 15, z czego 11 już obowiązuje), czy przepisy unijne. Polski organ podatkowy może również otrzymać pewne informacje w ramach tzw. spontanicznej wymiany informacji, tj. gdy zagraniczny organ podatkowy informuje polskie władze podatkowe o danej sprawie, pomimo że nie był o nią pytany.
Wreszcie, organy podatkowe otrzymują informacje podatkowe w ramach tzw. automatycznej wymiany informacji – w przypadku UE i Szwajcarii standardem jest już automatyczna wymiana informacji dotycząca dochodów odsetkowych osób fizycznych.
W ramach automatycznej wymiany informacji należy jednak spodziewać się ogromnej ilości informacji spływających do Polski nie tylko z krajów UE, ale również kilkudziesięciu innych państw, które już zdecydowały lub zdecydują o wdrożeniu globalnego standardu (CRS) automatycznej wymiany informacji (AEOI) wypracowanego na forum OECD.
Wiele z krajów, które będą wdrażać CRS obejmą zakresem wymiany informacji podatkowych już rok 2016. Wymiana informacji będzie dotyczyć nie tylko osób fizycznych, ale również innych podmiotów (w tym informacje o osobach ich kontrolujących), a jej zakres będzie obejmować nie tylko dochody odsetkowe, ale będzie dużo szerszy i może obejmować informacje o dochodach czerpanych z posiadanych za granicą aktywów o charakterze finansowym (w tym dochodach z akcji i udziałów), jak również dane o samym stanie takich aktywów (np. salda).
OECD wypracowując rozwiązania w zakresie automatycznej wymiany informacji niewątpliwie wzorowała się na amerykańskich rozwiązaniach w tym zakresie wypracowanych w ramach FATCA (USA zawarły dwustronne umowy o automatycznej wymianie informacji, w tym z Polską, w celu wdrożenia ustawy o ujawnianiu informacji o rachunkach zagranicznych dla celów podatkowych Stanów Zjednoczonych – ta ustawa jest powszechnie znana jako FATCA).
Automatyczna wymiana informacji – standard OECD (CRS)
Zgodnie z CRS, jurysdykcja wdrażająca ten standard powinna zbierać określone informacje dotyczące nierezydentów od szeroko rozumianych instytucji finansowych oraz automatycznie wymieniać te informacje (raz w roku) z innymi jurysdykcjami (krajami, w których dany podmiot jest rezydentem). CRS określa jakie informacje mają być wymieniane, wskazuje podmioty zobowiązane do raportowania oraz zakres przedmiotowy i podmiotowy raportowania. I tak:
Poza krajami UE, które aktywnie wspierały prace OECD i implementowały CRS do odpowiedniej Dyrektywy (patrz niżej), do implementacji CRS zobowiązało się publicznie blisko sto krajów, z których część zobowiązała się do przeprowadzenia pierwszej automatycznej wymiany informacji podatkowej w roku 2017 obejmując wymianą dane z 2016 r. (np. Argentyna, Chile, Indie, Korea Płd, Norwegia, Meksyk, RPA), a część w roku 2018 obejmując wymianą dane z 2017 r, (np. Austria jako wyjątek w UE, Australia, Brazylia, Kanada, Chiny, Izrael, Indonezja, Japonia, Nowa Zelandia, Rosja, Arabia Saudyjska, Szwajcaria, Turcja).
W przypadku UE podstawą do wdrożenia CRS i wymiany informacji podatkowych będą postanowienia odpowiedniej Dyrektywy (patrz poniżej). W pozostałym zakresie większość krajów, które zdecydowały się implementować CRS zawarły wielostronne porozumienie właściwych władz w sprawie automatycznej wymiany informacji finansowych (Multilateral Competent Authority Agreement (MCAA)) – na koniec października 2015 r. stronami tego porozumienia były 74 kraje) Na podstawie MCAA strony będą się dwustronnie wymieniać informacjami objętymi CRS. Co istotne, stroną MCAA są również kraje, które są lub były uznawane za tzw. raje podatkowe (np. Liechtenstein, Kajmany, Brytyjskie Wyspy Dziewicze, Wyspa Man, Wyspy Marshalla).
Automatyczna wymiana informacji w UE
W przypadku UE podstawowym aktem prawnym regulującym zakres wymiany informacji jest Dyrektywa 2011/16/UE w zakresie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania, która uległa istotnym zmianom pod koniec 2014 r. Zmiany Dyrektywy miały na celu spójne wdrożenie CRS na poziomie całej Unii.
Dyrektywa nakazuje Państwom Członkowskim przyjęcie i publikację przepisów implementujących Dyrektywę do końca 2015 r. oraz stosowanie nowych regulacji począwszy od 1 stycznia 2016 r. (wyjątkiem jest Austria, która ma rozpocząć raportowanie w 2018 r. za rok 2017).
Dyrektywa zawiera szereg definicji poprzez które wskazuje się zakres przedmiotowy i podmiotowy automatycznej wymiany informacji (definicje te są powtórzone w projekcie polskiej ustawy). Ostatecznie jednak celem Dyrektywy jest określenie zakresu wymiany informacji, który ma być spójny z CRS.
Dyrektywa nakłada również szereg wymogów w zakresie należytej staranności na instytucje finansowe, które będą zobowiązane do zbierania informacji (kwestia weryfikacji oświadczeń klientów oraz zbierania i weryfikacji dokumentów przedkładanych przez klientów).
W Polsce wdrożenie CRS do krajowego porządku prawnego ma nastąpić poprzez całkowicie nowy akt prawny – ustawę o obowiązkowej automatycznej wymianie informacji w dziedzinie opodatkowania. Jak dotąd powstał jedynie projekt ustawy, który aktualnie znajduje się na etapie legislacyjnym konsultacji publicznych.
Michał Nowacki, radca prawny, doradca podatkowy, szef działu podatkowego YOURS Panasiuk