Powierniczy stosunek prawny od wielu lat jest stosowany z powodzeniem w polskim systemie prawnym. Funkcję powiernika sprawuje np. bank prowadzący powierniczy rachunek bankowy lub osoba pełniąca funkcję wykonawcy testamentu.
Powiernictwo oznacza relację prawną, w której właściciel rzeczy (np. majątku) powierza ją innej osobie (powiernikowi) w celu jej przechowania (posiadania) lub zarządzania nią w swoim imieniu, ale na rzecz powierzającego lub osób przez niego wskazanych.
Głównym zadaniem powiernika jest przechowanie rzeczy przez okres wskazany w umowie powierniczej. W zależności od woli powierzającego, powiernik może w zakresie swoich kompetencji przejąć również funkcję zarządcy majątku oraz wypłacać ustalone z góry dochody na rzecz wyznaczonych beneficjentów.
Konstrukcja prawna powiernictwa była od wielu lat wykorzystywana przy okazji zakładania zagranicznych spółek ulokowanych w rajach podatkowych. Obecnie często dotyczy ona planowania sukcesji majątkowej, choć wciąż nie traci na aktualności jej powszechne zastosowanie w zagranicznych strukturach podatkowych.
Usługa powiernicza jest jedynym zasadnym rozwiązaniem w zarządzaniu zagranicznymi spółkami, zwłaszcza w świetle nowych regulacji dotyczących opodatkowania zagranicznych spółek kontrolowanych (CFC), które wchodzą w życie w Polsce z dniem 1 stycznia 2015 r. W dużym uproszczeniu, nowe przepisy przewidują wprowadzenie automatycznego opodatkowania dochodów zagranicznej spółki inwestycyjnej w rocznym zeznaniu podatkowym udziałowca tak, jakby to on faktycznie te dochody uzyskał.
Nowa regulacja, chociaż uzasadniona w kontekście obecnej fiskalnej polityki naszego rządu, uderza nie tylko w spekulacyjny kapitał ulokowany na rynkach finansowych. Opodatkowane zostaną również dochody reinwestowane w polską gospodarkę, a takie przy głębszym zastanowieniu zasługują na wsparcie. W tym kontekście polscy inwestorzy, jak zwykle… nie pozostali bierni.
Niezawodny instynkt przetrwania polskich przedsiębiorców oraz oferta zagranicznych systemów prawnych wypełniła powstającą w ten sposób potrzebę usługą powiernictwa. Wykorzystanie funkcji zagranicznego powiernika, któremu zostaną przekazane aktywa, tu: udziały w zagranicznej spółce kontrolowanej, stało się obecnie bardzo powszechne. Powiernictwo, połączone dodatkowo z zabezpieczeniem majątku przed wierzycielami oraz planowaniem sukcesji majątkowej przyszłych pokoleń, wpisuje się doskonale w dzisiejsze oczekiwania i potrzeby finansowe, prawne i podatkowe naszego społeczeństwa.
Usługa powiernicza jest realizowana obecnie w formie zagranicznych fundacji prywatnych, trustów lub zagranicznych funduszy inwestycyjnych.
Rosnące oczekiwania klientów stanowią również wyzwanie dla powierników, na których spoczywa odpowiedzialność związana z przygotowaniem rozwiązań powierniczych w taki sposób, aby jednocześnie były one bezpieczne od strony podatkowej i zabezpieczały majątek przyszłych pokoleń. Rola powierników wykracza bowiem poza sferę pełnienia funkcji udziałowca nominowanego. Obecnie, jako osoby zaufania, stoją oni na straży interesów przyszłych beneficjentów, nie rzadko przewidując długotrwałe trendy i zmiany gospodarcze, społeczne czy też stabilność regulacji prawnych współczesnej Europy.
dr Anna Maria Panasiuk, adwokat, założycielka Grupy YOURS